Badem ile ilgili bilgiler, cinsleri, faydaları, yetiştirilmesi

Daha önce yaşadığım yerlerde de badem ağaçları vardı ama bademle tanışmam, onun bir yere bu denli yakıştığını görmem bu Yarımada’da oldu. Bir bitki yaşadığı yeri bu kadar sever, sanki burası için yaratılmış. Badem çiçekleri patlamış mısır gibi dalları bir gecede doldururken, ortaya çıkan güzelliği her yıl yeni bir heyacanla izleyenlerdenim. Sonrasında çağla yeşili dinlendirici, sıcak bir yeşil her yere egemen olur. İlçemizi ziyaret edenler ve burada yaşayanlar bazen fiyatlardan yakınsak ta giderken arkadaşlarımıza, sevdiklerimize bu bademden götürürüz. Datça Bademi, Datça Çağlası ülkemizde tanınan bir marka olmuştur. Başka şehirlere gittiğimde  Datça bademi veya çağlası diye başka yerlerden gelmiş bademlerin satıldığına birkaç kez rastladım. Datça Bademini bu denli farklı kılan nedir, iklim mi, toprak mı, içinde bulunduğu doğa mı diye sorduğum olmuştur. Araştırıldığında bunların yanında pek çok etkenin Datça Bademi üzerinde etkili olduğunu görürüz.

Bu sayfamda bademle ilgili edindiğim bilgileri göreceksiniz, zaman içinde bu bilgilere yeni bilgiler de eklenecek. Badem geç donlar ve fazla rutubet hariç, değişik iklim şartlarına kolaylıkla uyabilen bir bitki. Ülkemizde de birçok bölgede yetişebilmekte ama Datçamızda onun anlamı çok başka.

Datça’da badem üretimi belli bir düzeyin üzerine çıkamamakta, üreticiler babadan kalma bilgilerle bu işi yürütmekteler. Bilinçli bir tarım politikası yok, destek te görmüyorlar. İklimsel faktörlerin ve hastalıkların da etkisi büyük. Çiçek zamanında yağan bir dolu o yıl üretimi olduğu gibi düşürmekte, iklim değişiklikleri ile bu dolular son yıllarda sıkça yaşanıyor. Özellikle Nurlu ağaçlarında daha yaygın olan kanser gibi hastalıklara da bir çare bulunmuş değil.

Datça Badem

Dünyanın hiç bir yerinde bu denli badem çeşidini göremezsiniz, özellikle Betçe bölgesinde görülen bu badem çeşitlerini Sındı Kooperatifi Başkanı Ömer Ohan toplayarak bir tablo haline getirmiş ki bunlar bir kısmı. Şimdiye dek bu konunun bilimsel bir çalışma olarak sunulmaması bile bence büyük bir eksiklik. Badem çeşitlerinin oluşumu da ilginç, bahçelerde kendiliğinden çıkan bademler arılar veya rüzgar vasıtasıyla tozlanarak bu türleri oluşturmuş, bademler bulunduğu mevkiin ya da sahibinin adıyla anılıyor. Bu bademlerin içinde ekonomik olarak tercih edilenler Nurlu Badem, Ak Badem, Sıra Badem diye gidiyor. Ekonomik değeri olmayan ama yöredeki insanlar tarafından bilinen çok  lezzetli bademlerin olduğuna bizzat tadarak tanık oldum. Badem cinsinin tutulmasında rengi, iriliği, tadı etkili.

Sındı’daki Tarımsal Kalkınma Kooperatifi’nde Sındılı üreticilerin ürünleri satılıyor. Birçok satış yerinde olduğu gibi burada da kalite ve fiyata göre sıralarsam Nurlu, Ak Badem ve Sıra Badem diye paketlenmiş. 2017 yılı olarak badem fiyatı 60 Tl den 100 TL’ye kadar gidiyor, bazı yerlerde Nurlu 110 Tl den satılıyor. tabii daha yüksek fiyattan satıldığı haberleri de geliyor, Sındı Kooperatifi’ndeki Ağustos fiyatları böyleydi. Bu fiyatlar  ürünün bol olduğu yıllarda değişebiliyor.

Fotoğrafta Nurlu bademi görülüyor, sarıya kaçan rengi, iriliği hemen dikkati çeker, tadı da en makbul olanlardan. Bademlerin aynı irilikte olması da önemli. Nurlu bademi sadece Datça ikliminde yetişen bir tür, hatta Datça’da bile sevmediği bölgeler var. Son yıllarda Nurlu bademlerde görülen hastalık ( kanser ) üreticileri bezdirmiş durumda, çare de bulamadılar. En iyi cinsler ne hikmetse her üründe nazlıdır, daha kolay hastalıklara yakalanırlar, gözlemim böyle. Sındı Kooperatifi Başkanı Ömer Ohan aynı zamanda babadan bu yana badem üreticisi, yöresindeki bademleri gözlemlemiş, notlar almış. Ona göre Nurlu bademini yaşlı bir ağaca aşılarsanız hastalıklara dayanıksız oluyor, fidan olarak yetiştirirseniz hastalıklara daha dayanıklı oluyor, kendi çevresindeki gözlemleri böyle.

Taze ( yaş ) badem, bademin içindeki beyaz kısım sertleştiği ve sarı kabuk kısmı kolayca soyulduğu zaman taze badem zamanı başlar. Bu süreç haziran 15′ inden temmuz sonuna kadar devam eder. Bu tür bademler buzluklarda saklanarak meze olarak ta müşterilere sunuluyor. Buzdolabına koyulmazsa kırıldıktan sonra 3-4 gün içinde tüketilmeli. Temmuz ayı sonlarında fiyatı üreticilerde 110 Tl idi, tüccara geldikten sonra fiyat daha da değişebilir.
Daha sonrası dönemde kabuklar açılmaya başlar bildiğimiz bademin toplanmasına başlanılır. Fotoğrafta temmuz sonlarında toplanıp, içi çıkarılmış taze Nurlu bademleri görülüyor, kırıldıktan sonra altın sarısı renginde ve altın gibi kıymetli.

Sayfalar: 1 2 3 4