Bir zamanlar köylerimizde sıkça gördüğümüz dibekte buğday dövme etkinliğini yıllar sonra Reşadiye Mahallesi Çınarlı Meydan’da tekrar yaşadık. Etkinliği düzenleyen Ergin Bircan benim geleneksel konulardaki duyarlılığımı bilir, birkaç gün önceden haberim olmuştu, bir gün önce tekrar arayarak davet etti. O gün Denizcilik ve Kabotaj Bayramı etkinlikleri çerçevesinde dalış turizmi için tekne batırma etkinliği de vardı, saatler uygun olunca bu güzel etkinliği izleme şansını yakaladım.
Ergin ustamızın torunu Ümit’in bu hafta sonu düğünü var, Datça’da düğün yemeği verilirken keşkek mutlaka olur. Burada keşkek genelde etsiz, sade oluyor, bu da benim hoşuma gidiyor, daha önceleri bu denli sevmezdim. O gün etkinlikten ayrılırken Candan hanım giderken götürmem için keşkek vermeyi unutmadı. Ergin ustanın evinin önünde duran dibek gençler tarafından yuvarlanarak meydana getirildi. Dibek özel bir taştan yapılıyor, içindeki girinti, çıkıntılar işlemi hızlandıran özelliklerden. 25 – 30 sene önce gördüğümüz görüntüleri yeniden görmek çok hoştu. Davete katılanlar bir bir gelerek ağaç tokmakları dibeğin ortasına vurdular. Eskiden bu etkinliği yaşayanlar tokmağı daha ustaca kullandılar.
Buğday dibeğe konmadan önce hafifçe ıslatılıyor, daha sonra dibekte ağaç tokmaklarla dövülüyor. Üç kişi tokmaklarıı sırayla vurarak ritimli bir şekilde buğdayı dövdüler. Zaman zaman karıştırıldı, bir zaman sonra elle kontrol edildi, avuçlanan buğday üfürülerek kabukların ayrışıp ayrışmadığına bakıldı.
Ergin Usta web sayfamda birçok yerde konu olmuştur, geleneksel sanatlara olan becerisi, buluşları zaman zaman sayfalarımda yer aldı. Bu etkinlik te onun yaratıcılığının bir eseri bence. Davul zurna eşliğinde yaşlılar dibeğin ortasına tokmakları vururken eski günlere bir yolculuk yapmuş oldu, gençler ise ilk kez yaşadıkları bu etkinliğe severek katıldılar. Bu gibi etkinlikleri sembolik olarak ta olsa yaşatmakla dayanışmanın, bir araya gelmenin güzelliklerini tatmış oluyoruz. Teknolojinin, kentselleşmenin geleneksel sanatlarımızı, kültürümüzü hızla yok ettiği bu yıllarda bu gibi etkinlikler daha bir anlam kazanıyor.
O yıllarda kadınların da yaptığı bir işti dibekte tokmak sallamak ve bu konuda oldukça usta olduklarını izlerken gördüm.
Sabah ben başka bir etkinlikte olduğum için ne yazık ki kaçırdığım anlar oldu, bu etkinlikten önce Kızlan’da kız evinden çeyiz alınmış. Umarım ileride bu parçaları tamamlayıp güzel bir belgesel ortaya çıkar. Dibekte buğday dövülürken çınarın altında hazırlanan masalarda davetlilere yemek ikram edildi. Menüde keşkek, kavurma, yoğurtlama, piyaz, sulu yemek, karpuz gibi yiyecekler vardı. Bu gibi etkinliklerde akrabalar, komşular, arkadaşlar güzel bir dayanışma örneği sergiliyor.
Davul zurna olur da oyunlar oynanmaz mı, arkada tokmaklar bir bir inerken gelin Didem Kaya ve damat Ümit Dere’yi de oynarken görüntüledim. Sayfanın sonundaki videoyu izlerken bu anları sizler de yaşayacaksınız diye umuyorum.