Kum Zambağı

Kum Zambağı ( Pancratium maritimum )

Kum Zambaklarının Datça’da en yoğun olarak görüldüğü yelerden biri Gebekum mevkii, burada Sörf Tatil Köyü ve Otel Flow Datça tesisleri yer alıyor. Gebekum Datça’ya 10 km uzaklıkta, 6 km ye varan uzunlukta kum sahillerden oluşmakta. Burada koruma altında kumul alanı da var, zambaklar çoğunlukla bu alanın yakınlarında. Sahilden iç kısımlara gidince kayboluyorlar.

Zaman zaman kum zambaklarından bahsederken endemik kum zambağı falan diyenler oluyor, araştırdığımda bunların kilyos sahillerinden Akdeniz’in en uç noktasına kadar sahillerimizin kumul alanlarında görüldüğünü, korumak için seferber olunduğunu gördüm. Fotoğraflar ve özellikleri bizim buradakilerle aynı. Soğanlı bitkilerden olan kum zambakları nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan türlerden, bioçeşitlilik açısından oldukça önemli olan zambaklar aslında koruma altında. Taşınması, tohumlarının toplanması, yurt dışına çıkarılması yasak. ama interneti açtığınızda bir çok kişinin bu bitkinin soğanlarını veya tohumlarını aldıklarını görürsünüz. Ve bunlara sorarsanız bunları korumak için böyle davrandıklarını söyleyeceklerdir. Burası ayrı bir tartışma konusu ama bana ters geliyor, her şey yerinde önemli ve güzel benim için. Saksılarda özgür değiller gibi geliyor

O sıcak kumların içinden bir mucizeyi haykırır gibi çıkmışlar, deniz suyu ve susuzluğa dayanıklı, inanılmaz güzeller. Kum Zambakları nergisgiller familyasından soğanlı bir bitki. Çiçeklenmesi ağustos ve ekim aylarında deniyor, ben geçen yıl ekim ayında fotoğraflarını çektim, ağustos ayında buralarda varlarmıydı bilmiyorum. Şahsen Datça ikliminde değişik yerlerde değişik zamanlarda görebiliriz. Datça’da yoğun olarak gördüğüm yerler fotoğrafarını gördüğünüz Gebekum, Knidos, Domuzini koyu, Palamutbükü’nde sahillere açılan tesisler ile oldukça azaldılar.

Kum zambaklarının geleceğini tehlikeli kılan en önemli şeylerin başında tabii ki yapılaşma geliyor. Doğal yaşam alanlarının yakınları evlerle veya konaklama tesisleri ile dolmakta. Sahillerin plaj olarak kullanılması zaman zaman da olsa onların ezilmesine neden oluyor, çoğu kişi onların farkında bile olmuyor, üzerlerinden geçip gidiyorlar. Tabii onların farkında olup, çok dikkatli davrananların hakkını yemeyeyim. Geçen yıl geldiğimde sahildeki kum zambaklarının etrafı taşlarla çevrili idi, bu çok hoş bir görüntü oluşturuyordu. Elbette bu eşsiz sahillerde turizm olacak, düşünün beyaz çiçeklerin arasında güneşleniyorsunuz. Buradaki turistik tesislerdeki arkadaşları tanıyorum , bu çiçeklerin öneminin farkındalar, çiçeklerle ilgili müşterilerine kısa bir bilgi vermeleri yetecektir, büyük kentlerden buralara gelen bir çok kişi o saf doğayı özleyip geliyor, zambaklarla ilgili bilgi sahibi olduklarında bizlerden daha özenle onlara bir zarar gelmemesine çalışacaklardır.

Bir kökten bir çok çiçek çıkmış , kum zambağı ailesi.
İnternete baktığımda bir çok yerde kum zambakları ile ilgili bir festivalin yapıldığını gördüm, amaç dikkatleri bu bitkilere çekip korunmasını sağlamakmış.

Belirttiğim gibi onların geleceğini tehlikeye atan diğer bir unsur, süs bitkisi sanıp evlerine götürenler, satanlar ve yurt dışına kaçıranlar. Ülkemiz bitki ve hayvan çeşitliliği açısından çok zengin bu zenginlik yurt dışından bir çok art niyetli kişiyi ülkemize çekiyor. Turist görüntüsü ile bir çok şeyi ülkelerine götürüyorlar. Bu kişilerin yakalandıklarını zaman zaman basından okusak da çoğu işini görüp gidiyor. Bu bitkileri evlerine götürenler bunların bu ortamda, bu iklimde yaşadıklarını unutmamalı. Bu fotoğrafları çektiğim kısımdan biraz uzaklaştığımda zambaklara rastlayamadım. Burada bile özel bir ortamda yaşıyorlar. Zambaklara bir kez de Ovabükü’nde rastladım. Televizyoncu arkadaşlar da Knidos yakınlarında bir sahilde rastlamışlar. Fakat buradaki gibi koloni halinde değillerdi.

Kum Zambaklarınıni sayıları nesillerini sürdürmek açısından az ve dar bir alana sıkışmış durumdalar. Kum zambakları Gebekum’da biraz önce sözünü ettiğim tesislerin yakınındaki kumullarda bulunuyor, biraz ilerideki doğa parkı fosil kumulu koruma alanında ilginçtir yok denecek azdılar, o da sahile yakın kısımlarda, nedeni bir zamanlar buralardan inşaatlarda kullanılmak üzere alınan kumlar olabilir. Kısacası Kum zambaklarının geleceği ülkemizin birçok sahilinde olduğu gibi Datçamızda da tehlikede.

Datça Detay’da Kum Zambakları ile ilgili yaptığım sayfaların linkleri.

Eylül’de Kum Zambakları

Knidos ve Kum Zambakları