15 Kasım tarihinde arkadaşım Ekrem İpek ile Hurmalıbük vadilerinde yürüdük, el değmemiş, vahşi bir güzelliğin içinde. Sayfalarımı izlerseniz bu eşsiz doğayı sizler de göreceksiniz, Endemik Datça Hurması’nın en çok yayılım gösterdiği bu sert doğanın içinde yüzlerce yıldır bu günlere gelmiş olan Datça Hurması ağaçları şimdilerde yaşadıkları vadilerde yok olma tehlikesi ile karşı karşıya. Datçamızda da hızlı bir yayılım gösteren Kırmızı Palmiye böceği, Datça Hurmasının yaşadığı bu vadilere oldukça yaklaştı, bu yürüyüşümüzün amaçlarından biri de bu zararlının Datça Hurması ağaçlarına ulaşıp ulaşmadığı, diğer yandan birçok kez bu vadilere gelmeme rahmen meyvalarının olgunlaştığı zamana denk gelemedim. Yenip yenmediğini merak ediyordum, 15 kasımda bunu görebilirim diye düşündüm.
Datça Yarımadası’nın keskin virajlarının da bulunduğu bu doğa oldukça sert arazi yapısına sahip, denize doğru inen dağların arasındaki dar vadilerde Datça Hurması popülasyonları yer alıyor. Ege tarafında Eksera, Akdeniz tarafında Hurmalıbük, Karasüleyman, Karaali dereleri boyunca, dar vadilerin içinde kendilerini koruma altına almış gibi duran Datça Hurmaları. Maalesef bu korkunç zararlıya karşı zamanında tam olarak yapılamayan mücadele bu eşsiz güzellikteki palmiyeleri de tehdit emekte, bu yıl içinde birçok yerde bu zararlı tarafından yok olmuş palmiyelerle karşılaştım, en son Aktur’a ulaştıklarını duymuştum. Bu gezimizde gördüklerimiz bizi üzdü ve belki de bu zararlılar vadiye ulaştılar diyebileceğimiz görüntülerle karşılaştık, tabii uzmanların görüşü bizim için önemli.
Balıkaşıran Geçidinde arabamızdan inip, biraz ileride uygun bir yerden tepeye çıktık ve hemen karşımızda beliren manzara. Aşağılarda Hurmalıbük görünüyor, Hurmalıbük koyuna inen dereye ulaşmak için patika yollardan yürüdük. Kullandığımız patikalar yaban eşeklerinin kullandığı yollar, bu arazilerde onların işareti olan gübreler doğru yolda olduğumuzu gösteriyor.
Garig denilen bele kadar gelen dikenli bitkilerin arasından yürüyoruz, patikalar küçük taşlarla kaplı, yokuş aşağı da yürüdüğümüz için kayma riski fazla, birkaç kez de kaydık.
Hurmalıbük deresinin en uç noktaları, yağmur mevsimiyle birlikte buralardan da sular akar.
Küçük bir su birikintisiyle karşılaştık, bir yerden sızan sular olmalı, burada yaşayan canlılar açısından önemli.
Biraz sonra Datça Hurması ağaçları, zarif görünümleriyle karşımızdaydı. Datça hurmaları koloniler halinde yayılım gösteriyor. Yetişkinleri ortalama 10-15 m boyunda olan Datça Hurması ağaçları diplerinden çokça sürgün veriyorlar, bu sürgünler ağacın 5-10 m ilerisine kadar yayılıyor ve böylece koloniler oluşturuyorlar. Datça Hurması ağaçlarının tohumlardan çok bu yolla daha çok yayıldığı düşünülüyor. Bir Datça Hurması gördüğümüzde kökünün yanından çıkmış birçok sürgünü de görüyoruz, bu özellik onların ayırıcı yanlarından . Diğer yandan maviye çalan yeşil dallar yay biçiminde aşağı doğru sarkıyor, bu da ağaçlara uzaktan bakıldığında top gibi bir görünüm veriyor. Yapraklar yaşlanınca açık kahverengi renge bürünüyor, ağacın alt kısımlarında dereye doğru sarkıyorlar,
Derenin bu kısımlarında Datça Hurmaları geçit vermeyecek şekilde sıktı, yamaçlardaki yaban eşeklerinin oluşturduğu patikalardan yürüdük. Fotoğrafta da görüldüğü gibi Datça Hurmaları yayılmacı kızıl çam ağaçlarının arasında boğulmuşlar gibi.
ne çok şey öğrendim, paylaşımlarınız çok güzel. bitki fizyolojisine merakım hep vardı ama Datça florasını inceliyor olmak ayrı bir keyif ! mutlu günler